به دانش و فن اتصال قطعات فلزی و غیرفلزی برای ساخت قطعات بزرگ ماشین آلات صنعتی، اسکلتهای فلزی، مخازن تحت فشار، پلهای عظیم و … «جوش کاری» میگویند. انواع جوشکاری عبارتاند از: جوش قوس الکتریکی، نقطه جوش، جوشکاری فلزات رنگین، لحیم کاری، جوشکاری به طریقه برق و گاز، جوشکاری و برشکاری در زیر آب، انواع جوشکاری مدرن در صنایع نظامی، و جوشکاری پلاستیک. شغل جوشکاری مواظبت خاصی میطلبد.
جوش کار کسی است که به روشهای مختلف جوشکاری و به کمک دستگاههای آن، در ورقهای پروفیل و لولهها تغییراتی به وجود میآورد. او با این کار به ساخت وسایل حمل و نقل، لوازم منزل، تجهیزات صنعتی و سایر سازههای فلزی که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند، کمک میکند.
دقیق و با حوصله است: جوشکاری کار ظریف و دقیقی است و اگر سرعت جوشکار زیاد باشد،ممکن است جوشها عیبهایی پیدا کنند. بنابراین باید جوشکاری را با حوصله و دقت انجام داد.
خلاق و مبتکر است: جوشکار با ابتکار عمل خود میتواند در زمان و هزینه کار صرفهجویی کند و کار جدیدی ارائه دهد.
خستگی ناپذیر است: افرادی که به این کار رو میآورند، باید توانایی کار در شرایط دشوار را داشته و از استقامت بدنی مناسبی برخوردار باشند.
یکی از راه های ورود به این شغل تحصیل در رشته جوشکاری در هنرستانهای کار و دانش است. اگر علاقهمند به ادامه تحصیل هم باشید، پس از اخذ مدرک دیپلم در آزمونهای دوره کاردانی پیوسته دانشگاههای کشور در رشتههای کاردانی جوشکاری یا کاردانی صنایع فلزی شرکت میکنید. رشته جوشکاری در هنرستان بیشتر به صورت عملی آموزش داده میشود؛ بنابراین، برای دانشآموزانی که به کارهای عملی علاقهمندند، رشته مناسبی است. از طرف دیگر، دانش آموزان ریاضی و فیزیک علاقهمند به این شغل میتوانند رشته کاردانی فنی مکانیک با گرایش جوشکاری را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. رشتههای مهندسی مکانیک و مهندسی مواد نیز نزدیکی زیادی به این شغل دارند و یکی از گرایشهای آنها در مقطع کارشناسی ارشد، جوشکاری است.
دانش آموختگان رشته جوشکاری هنرستانها میتوانند در شرکتهای وابسته به نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع خودروسازی، کشتیسازی، هواپیماسازی، ساختمان سازی و ساخت سازههای فولادی کار کنند. این افراد اگر تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، میتوانند در صنعت به عنوان تکنیسین و بازرس جوش مشغول به کار شوند. علاقهمندان به خود اشتغالی هم با مقداری سرمایه یا با استفاده از وام های خوه اشتغالی میتوانند برای خود کارگاه جوشکاری راه بیندازند. آنها هرچه سرمایه بیشتر داشته باشند، میتوانند این کار را با وسعت بیشتری انجام دهند و برای کارخانههای مختلف قطعات کوچک و بزرگ تولید کنند.
ادامه تحصیل، گذراندن دورههای آموزشی کوتاه و بلندمدت و داشتن سابقه کاری در ارتقای شغلی جوش کاران تاثیرگذار است.
با توجه به زمینه کاری گسترده و متنوعی که برای این شغل وجود دارد، شاغلان در آن ممکن است در محیطهای متفاوتی مشغول به کار شوند؛ زیرا در هر موسسه تولیدی و صنعتی یک کارگاه جوشکاری وجود دارد. لازم
است بدانید تمام کسانی که وارد این شغل میشوند، کار جوشکاری انجام نمیدهند بلکه ممکن است مسئول نظارت یا بازرسی کار باشند و در این صورت در محیط اداری مشغول به کار خواهند شد. به طور کلی این افراد اغلب در محیطهای صنعتی و شلوغ و پر سر و صدا کار میکنند.
تعدادی از مراکزی که دانش آموختگان رشته جوشکاری میتوانند در آنجا مشغول به کار شوند عبارت اند از:
١ – موسسات تولیدی و صنعتی بزرگ مانند شرکت نفت، شرکت گاز، شرکت پتروشیمی، ماشین سازی اراک، ماشین سازی تبریز، شرکت ایران خودرو و شرکت هایی از این قبیل
٢- شرکتها و کارخانههای سازندۀ قطعات صنعتی مانند قطعات خودرو، تجهیزات و ماشینآلات کشاورزی، لوازم خانگی و موسساتی از این دست
٧ –کارگاههای کوچک و بزرگ تولیدی از قبیل کارگاههای در و پنجرهسازی آهنی و آلومینیمی، لوله کشی شوفاژ و حرارت مرکزی، لوله کشی گاز خانگی و تجاری، ساخت انواع کابینت، میز تحریر، کمد و فایل، جوشکاری و صافکاری انوع خودروها. جوش کارها با شرکتهای سازندۀ دستگاههای جوش و الکترود و همچنین مهندسان متالوژی، سازه و گرایشهای مختلف مکانیک در ارتباطاند.
آشنایی کامل با فلزات مختلف
آماده کردن قطعاتی که باید جوش داده شوند
تشخیص آمپراژ مناسب برای جوش دادن قطعات به یکدیگر و تنظیم درجه جوشکاری
پاک و صاف کردن قسمتهای جوش خورده
توانایی انجام دادن جوشکاری به روشهای مختلف مانند جوش کاری برق، جوشکاری با گاز اکسیاستیلن، جوشکاری آرگون، جوش کاری co2 )این روش برای جوش کاری فلزات سخت و غیرسخت در تمامی ضخامتها مورد استفاده قرار میگیرد.)
کنترل کمّی و کیفی فرایندهای جوشکاری در پروژههای مختلف
بازدید از عملکرد دستگاههای جوشکاری و کسب اطمینان از درستی آن
تغییر نقشه ها و کروکیهای مهندسی و پیاده کردن آنها در پروژههای جوشکاری.
از آنجا که مراکز صنعتی همواره به نیروهای ماهر جوش کار نیازمندند، این افراد دغدغه ای در مورد کار ندارند و بازار کارشان همیشه خوب است. از طرف دیگر، جوشکاری جزو مشاغل فنی است و برای افراد علاقهمند به این گونه مشاغل، شغل مناسبی به حساب میآید. بسیاری از جوشکاران معتقدند که خلق و تولید یک محصول، کار زیبایی است و همین باعث علاقهمند شدن آنها به این کار شده است.
یکی از آسیبهای این شغل ابتلای افراد به بیماریهای ریوی به دلیل تنفس هوای آلوده و مشکلات بینایی در اثر انجام دادن مداوم عملیات جوشکاری است. البته این آسیب به کسانی وارد میشود که به طور مداوم کار جوشکاری انجام میدهند و کارگر جوشکاری مسحوب می شوند. همچنین باید بدانید که این حرفه تا حدی خشن است و به روحیات خاصی نیاز دارد.
جوش کاری از بدیهیترین و ضروریترین فرایندهای تولید صنعتی است و باید به صورت تخصصی و با فریب اطمینان بالا انجام گیرد تا از خطر گسستگی و انفصال در این تولیدات جلوگیری شود. به دلیل نیازی که صنایع گوناگون ساختمانی، دریایی، هوایی، خودروسازی و … به این دانش و فن دارند، جوشکاری در کشور ما از اهمیت خاصی برخوردار است.
برای کسب اطلاعات میتوانید با شاغلان این شغل صحبت کنید یا با مراجعه به دانشگاههایی که این رشته به صورت تخصصی در آنها تدریس میشود، با دانشجویان و استادان این رشته به گفت وگو بپردازید. همچنین میتوانید به کنگرهها و نمایشگاههای جوش که در ایران برگزار می شود، مراجعه کنید و از نزدیک با این شغل و شاغلان آن آشنا شوید. با مراجعه به وبگاه مرکز پژوهش و مهندسی جوش ایران به نشانی www.iwrec.co.ir هم اطلاعات خوبی به دست میآورید.
منبع: فرهنگنامه مشاغل